Memorandum Landelijk Vlaanderen 2023-2024

Landelijk Vlaanderen is de vereniging die de belan- gen van private land-, bos- en natuurgronden ver- tegenwoordigt. Vlaanderen telt ruim 600.000 ha rurale gronden. 1 miljoen Vlamingen zijn eigenaar van een ruraal perceel en zijn rechtstreeks betrok- ken in het plattelandsbeleid.
Deze private eigenaars zijn zakelijk rechthouders van een grond waar zij het genot van hebben. Met deze gronden leveren zij ook ecosysteemdiensten aan de maatschappij: ze leveren voedsel, water, energie en dragen bij aan gezondheid, cultuur en genotswaarden van anderen. Private eigenaars investeren tijd en geld in hun grond vanuit een passie voor het buitengebied. Zij zijn trots op hun beheer en vragen hiervoor erken- ning. Het recht op het genot van een eigendom gaat samen met plichten. Het beleid bepaalt binnen welke krijtlijnen vanuit de maatschappij men zijn beheer kan voeren.

Het rurale beleid is complex en eigenaars worden dan ook geconfronteerd met een grote hoeveelheid regels en wetgevende kaders. Om haar leden bij te staan heeft Landelijk Vlaanderen een horizontale kennis ontwikkeld op het plattelandsbeleid. Elke eigenaar heeft een eigen interesse en visie voor zijn eigendom. Zoals ieder zijn eigen huisje volgens zijn smaak inricht en in goede staat wil houden, doen landeigenaars dit op hun gronden. Die visies zijn uiteenlopend, doch hebben een passie gemeen.
Als middenveldvereniging met leden met diverse visies, kunnen wij met open geest deelnemen aan beleidsvorming. De visie van de maatschappij geeft aan in welke context we in de toekomst willen leven. Die maatschappij wordt mede gevormd door private eigenaars.

Private eigenaars willen zorg dragen voor hun eigendom en die in zo goed mogelijke staat doorge- ven aan de volgende generatie. Het beheer is vaak een visie die eigenaars doorheen hun leven hebben opgebouwd. Om de vele maatschappelijke noden en de trots van de vele private eigenaar te verzoenen
is pragmatisme in de beleidsontwikkeling cruciaal. Landelijk Vlaanderen wil daarom vanuit haar brede plattelandsvisie de aandacht vestigen op een aantal pragmatische knelpunten die de invulling van beleid inhiberen.

Privaat beheer is goedkoper dan publiek beheer. Pri- vate eigenaars willen visies op lange termijn afsluiten, langer dan een regeerperiode, een beheerplan. Welis- waar moeten die visies ook aangepast kunnen worden aan nieuwe noden en is diversicatie en multifunctio- naliteit een vereiste voor goed beheer en vertrouwen.

Download en lees het Memorandum

Verkiezingen 2019: waarop en op wie mogen land, bos- en natuureigenaars rekenen?

Volg het politieke debat vrijdag 24 mei live op: http://webcast.landelijk.vlaanderen/

NATUUR

Stelling: Realistische natuurstreefbeelden maken het voor private eigenaars makkelijker om een rol op te nemen binnen het natuurbehoud.

CD&V: “In de loop van volgend jaar is een evaluatie voorzien van de nieuwe regeling van juli 2017 onder leiding van ANB  samen met de stakeholders. Centraal in deze evaluatie staan de normkosten, administratieve vereenvoudiging en de streefbeelden. Dit is het geschikt moment om deze problematiek te bespreken en waar nodig bij te sturen.”

N-VA: “Op zich kan je natuurlijk niet tegen de stelling zijn: als ecorealisten vinden wij bij uitstek dat alle doelstellingen realistisch moeten zijn. En dat het dan gemakkelijker is voor private eigenaars om die rol op te nemen is evident. Maar daarmee geven jullie zelf aan dat de kritiek van heel wat milieuverenigingen terecht zou zijn. Namelijk dat natuurstreefbeelden voor private eigenaars per definitie minder ambitieus zijn. Dat signaal wil ik niet ondersteunen. Voor ons kunnen private eigenaars evengoed ingezet worden om ambitieuze doelstellingen te halen.”

Stelling: Gelijkberechtiging vraagt dat ook private eigenaars toegang kunnen krijgen tot aankoopsubsidies wanneer ze natuur onder type 4 wensen te realiseren zonder dat ze daarbij op voorhand reeds natuur elders onder type 4 natuur moeten beheren of bezitten.

N-VA: “Het is vooral van belang dat eigenaars kunnen aantonen dat ze kunnen voldoen aan de voorwaarden van een natuurbeheerplan type 3. Maar na die tussenstap kunnen ze eventueel toegang krijgen tot aankoopsubsidies voor het realiseren van type 4 gebieden.”

Groen: “Deze voorwaarde is opgenomen om zeker te zijn dat de eigenaar/beheerder voldoende expertise heeft en dit ook kan aantonen. Als er op een andere manier kan aangetoond of gegarandeerd worden dat de private eigenaar type 4 beheer aankan, dan is dat zeker bespreekbaar. Maar de ambitie mag niet bijgesteld worden. Belangrijke voorwaarde is dat er eeuwige erfdienstbaarheid geldt deze gronden. Type 4 gebieden (de reservaten) moeten kwalitatief beheerd worden zodat de natuurstreefbeelden die vooropgesteld zijn, behaald worden.”

CD&V: Deze voorwaarde is in regelgeving opgenomen als garantie en bewijs dat de aanvrager ervaring had met natuurbeheer. Voorwaarde kan wat ons betreft geschrapt worden maar er moeten toch enkele criteria opgenomen worden waaruit blijkt dat aanvrager voldoende know-how in huis heeft of inhuurt zodat de realisatie van het beheerplan type 4 gegarandeerd wordt.

BOS

Stelling: Private eigenaars die gronden ter beschikking willen stellen voor bosontwikkeling dienen daarvoor op passende wijze vergoed te worden. Dit is een gevoelige besparing ten opzichte van de aankoop van gronden ter realisatie van de bosuitbreiding die nu de enige mogelijkheid is.

Groen: “Akkoord. Recent werd een regeling uitgewerkt die eigenaars vergoed voor het gelede grondwaardeverlies bij bebossing. Dat is een goede zaak. Voor Groen is het belangrijk dat deze bossen zich kunnen ontwikkelen tot echt oud bos. De bebossing die aangeplant wordt onder dit besluit moet echter maar gedurende 30 jaar aangehouden worden. Het beleid moet voldoende stimulansen inbouwen om ontbossing van deze bossen na afloop van de termijn te vermijden.”

N-VA: De Vlaamse regering maakte de laatste jaren wel degelijk werk van de waardering van private eigenaars voor het ter beschikking stellen voor bosontwikkeling.
Wie een stuk grond bezit en die grond wil bebossen kan sinds het voorjaar van 2019  rekenen op een extra vergoeding. Om ervoor te zorgen dat het bosoppervlak in ons land niet achteruitgaat, richtte de Vlaamse regering in 2001 het boscompensatiefonds op. Wie bos wil kappen in Vlaanderen, moet zelf voor nieuw bos zorgen of geld neertellen voor de compensatie van het gekapte bos. Met die compensatie of bosbehoudsbijdrage wordt dan elders herbebossing gefinancierd.
Oorspronkelijk gebruikte de overheid de middelen van het fonds zelf om gronden aan te kopen en te bebossen. In 2011 werd het fonds ook open gesteld voor subsidies voor aankoop van grond door gemeenten en provincies. Sinds 2015 kunnen ook verenigingen en particulieren er een beroep op doen.
Wie grond aankoopt om te bebossen krijgt een tegemoetkoming van zestig procent van de aankoopsom (met een maximum van 3.5 euro/m²). In 2017 werd die subsidie opgetrokken tot tachtig procent voor aankoop van gronden in groene bestemmingen.
Door het nieuwe besluit zullen eigenaars van gronden die deze willen bebossen een forfaitaire tegemoetkoming bekomen voor het grondwaardeverlies. Deze eenmalige tegemoetkoming is vastgesteld op 11.150 euro per hectare. Voor het effectief bebossen van het perceel kan men beroep doen op de reeds bestaande bebossingssubsidie. Die bedraagt tussen de 3.500 en de 5.000 euro per hectare afhankelijk van onder andere de boomsoortenkeuze. Zo willen we extra bebossing stimuleren.

Stelling: Er is nood aan meer aandacht voor bos in het beleid. De visietekst van het bosforum ‘Bos en samenleving’, met 11 te realiseren beleidswerven, kan daarbij inspirerend werken.

N-VA: “Gezien de Gouden Erepenning dit jaar door het Vlaams Parlement werd uitgereikt aan organisaties die zich op natuur- en milieuvlak verdienstelijk maakten, en het Bosforum onder meer gelauwerd werd, heeft de parlementaire gemeenschap duidelijk aangegeven dat de visietekst van het forum een sterk beleidsaanbevelend document is. Maar het kan altijd nog beter: wat ons betreft mag er zeker meer aandacht gaan naar bosbeleid. In ons programma stellen we ook duidelijk dat we 10 000 ha extra bos willen realiseren.”

Open Vld: “Bossen zijn belangrijk voor onze ecosysteemdiensten en spelen een cruciale rol in de strijd tegen klimaatverandering. Er is wel degelijk aandacht voor bos in het beleid, maar het kan en moet nog een meer centrale plaats krijgen binnen het natuurbeleid. We willen o.a. inzetten op meer bosuitbreiding, naast boscompensatie, en stads(rand)bossen. Op vlak van boscompensatie willen wij dat ook het kappen van bossen in kader van een natuurbeheerplan ook gecompenseerd wordt. De aandacht voor bossen past binnen het breder geheel van groenblauwe netwerken, waarbij we buitengebied willen verbinden met groen in dorps- en stadskernen. In ons beleidsverhaal houden we steeds rekening met het eigendomsrecht.”

Groen: “Ook Groen vindt dat er meer aandacht voor bos moet zijn in het beleid. Groen wil de onmiddellijke ontbossingsstop van zogenaamde kwetsbaar waardevol bedreigde bossen, we planten 10 000 ha nieuw bos aan tegen 2030, een correcte bosbarometer en een boscompensatiemechanisme dat ervoor zorgt dat er voor elke gekapte boom effectief (minstens) een nieuwe aangeplant (op regioniveau). ”

CD&V: “De visietekst en werk van bosforum over “Bos en Samenleving” is er gekomen op initiatief van Joke Schauvliege. Voor een aantal van de opgenomen beleidswerven verder uit te werken heeft minister ANB opdracht gegeven samen te zitten met Bosforum om een nieuwe overeenkomst af te sluiten voor verdere uitwerking van een aantal werven.”

RUIMTELIJKE ORDENING EN RUIMTELIJKE PROCESSEN

Stelling: Bij de uitvoering van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen voor de open ruimte (beleidskader, instrumentendecreet) dient het eigendomsrecht gerespecteerd te worden.

Open Vld: “De uitvoering van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen met het oog op het vrijwaren van de open ruimte dient te gebeuren met respect voor het eigendomsrecht van mensen. Aangezien eigendomsrecht een grondwettelijk recht is, vinden wij dat hier een faire vergoeding tegenover MOET staan. Voor Open Vld betekent dit een vergoeding van 100% venale waarde.”

CD&V: “Klopt, vanuit CD&V hebben wij altijd het belang van het eigendomsrecht meegenomen in de uitwerking van het BRV. Een belangrijk element voor ons in deze is de optrekking van de planschade naar 100% van de geactualiseerde waarde.”

Groen: “Dat moet inderdaad het uitgangspunt zijn.”

N-VA: “Uiteraard!”

Stelling: Private eigenaars wensen structureel of statutair betrokken te worden bij gebiedsontwikkelingen in de open ruimte zowel planologisch (RUP’s) als projectmatig en dit evenwaardig met andere betrokken actoren en dit ook in de maatschappelijke beslissingsorganen.

N-VA: “Ons ruimtelijke beleid is dermate belangrijk dat het verder uitwerken ervan best met zo’n groot mogelijk draagvlak gebeurt. De enige mogelijkheid om dat draagvlak op te bouwen is het betrekken van alle actoren bij het tot stand komen.”

Groen: “De afgelopen legislatuur zijn de participatiemogelijkheden in ruimtelijke processen teruggeschroefd. Groen is daar helemaal niet gelukkig mee. Inspraak, documenten inkijken en bezwaar indienen is moeilijker gemaakt i.p.v. makkelijker. Groen is voorstander van een echt partnerschap en vindt dat alle actoren in dergelijke processen betrokken moeten worden.”

 

ERFGOED

Stelling: Er is nood aan coherentie op het vlak van erfgoed-inventarisatie op (inter-) gemeentelijk, provinciaal en Vlaams niveau.

Groen: “Akkoord. De hervorming van het erfgoedbeleid leidt momenteel niet tot een betere dienstverlening. De subsidiedossiers lopen jaren vertraging op en worden mede daardoor door andere mensen behandeld. Coherentie en continuïteit moet gegarandeerd worden.”

CD&V: “Erfgoed bepaalt in grote mate het unieke karakter van onze leefomgeving. Het coherent en degelijk inventariseren én het behoud ervan is van groot belang in de uitbouw van een beleid gericht op de verbetering van de omgeving, in het cultuurbeleid, de uitbouw van het toerisme, de stads- en dorpskernvernieuwing, enz.”

Raadpleeg hier onze facebookpagina.